Antik Mısır’ın Büyük Sfenksi’nin Burnu Nasıl Kırıldı

Antik Mısır, tarihi eserleriyle dünyanın dikkatini çeken bir medeniyettir. Piramitler, tapınaklar, heykeller ve özellikle sfenksler, bu antik uygarlığın mirasını günümüze taşıyan önemli yapılar arasında yer almaktadır. Büyük Gize Sfenksi veya Büyük Sfenks olarak bilinen anıt, Antik Mısır’dan günümüze kadar ulaşan en ünlü tarihi eserlerden biridir ve birçok sıra dışı özelliğiyle dikkat çeker.

Büyük Sfenks, dünya üzerindeki en büyük heykellerden biridir. 73.5 metre uzunluğunda, 6 metre genişliğinde ve 20 metre yüksekliğindedir. Yaklaşık 4.500 yıldır varlığını sürdüren bu heykel, Antik Mısır’ın mistik atmosferini günümüze taşımaktadır. Ancak, sfenksi diğerlerinden ayıran bir özellik daha vardır: Büyük Sfenks’in burnu yok! Yüzlerce yıldır, bu etkileyici anıtın burnu kayıptır ve bu durum, ilginç bir gizem olarak bilinir.

Büyük Sfenks, Mısır’ın en bilinen tarihi eserleri arasında özel bir yere sahiptir. Sfenksler, kafası koç, kuş veya insan başlı, gövdesi ise uzanan bir aslan şeklinde olan heykellerdir. Büyük Sfenks ise bu heykeller arasında en ünlü olanıdır. M.Ö. 2603 ila 2578 yılları arasında yapıldığı düşünülen sfenks, Antik Mısır’ın dönemine tanıklık etmiş en eski ve en büyük yapılarından biridir.

Büyük Sfenks’in Mısır’ın Dördüncü Hanedanlık Dönemi’nde hüküm süren Kefren isimli firavun için yapıldığı bilinmektedir. Sfenks, Kefren Piramidi’nin hemen arkasında yer alır ve bölgenin koruyucusu olarak düşünülmüştür. Firavunun yüzüne benzeyen bir yüzü vardır ve antik Mısır’da kutsal sayılan aslanlara özgü koruyucu özellikleri sembolize eder.

Büyük Sfenks hakkında yapılan araştırmalar, heykelin ilk inşa edildiği dönemde canlı ve parlak renklere sahip olduğunu ortaya koymuştur. Ancak sfenksin burun bölgesindeki boşluğun hikayesi tam olarak bilinmemektedir. Farklı teoriler ortaya atılmış olsa da kesin bir yanıt bulunmamaktadır.

Bir teoriye göre, Napolyon Bonapart’ın Mısır’ı işgal ettiği dönemde, bir topçu birliğinin kazara ateşlediği top sfenksin burnuna isabet etmiş ve kırılmasına neden olmuştur. Ancak bu teori çürütülmüştür. Danimarkalı kâşif Frederic Louis Norden’in 1700’lerin ortalarında yaptığı bir çizimde sfenks, burunsuz olarak tasvir edilmiştir. Bu da sfenksin burnunun Napolyon’dan çok daha önce kaybolduğunu göstermektedir.

Başka bir teori ise, Mısır’ı ziyaret eden Müslüman biri olan Muhammed Sa’im al-Dahr’ın sfenksi putlaştırılmasına karşı tepki olarak burnunu kırdığı yönündedir. Ayrıca, bazılarına göre Mısırlı protestocuların öfkesi sonucunda sfenksin burnu hasar görmüştür.

Amerikalı arkeolog Mark Lehner’in yaptığı çalışmalar, Büyük Sfenks’in burnunun kasıtlı olarak kırıldığını ortaya koymuştur. Burnun olması gereken yerdeki keski izleri bu tezi desteklemektedir. Ayrıca, sfenksin çene bölgesine yerleştirilen ve Mısır firavunlarına özgü sakalın da zamanla kaybolduğu bilinmektedir.

Büyük Sfenks’in kafa kısmında ise taç takma deliklerinin olduğu tespit edilmiştir. Ancak bugün taç bulunmamaktadır.

Büyük Sfenks’in burnunun akıbetiyle ilgili net bir yanıt olmasa da, bu gizemli kayıp parça, anıtın etrafında dönüp duran spekülasyonları ve tartışmaları beslemeye devam etmektedir. Antik Mısır’ın büyüleyici mirasının bir parçası olan Büyük Sfenks, günümüzde ziyaretçilerini büyülemeye ve merak uyandırmaya devam etmektedir.