Sağlıksız Yemek Tutkumuzu Yenebilecek miyiz?

Sağlıklı beslenmenin ömrümüze ekstra yıllar katabileceği bilinen bir gerçektir. Ancak insanların sağlıksız yiyeceklere olan arzusu, genetik ve öğrenilmiş davranışlarımızın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Yağlı ve şekerli gıdalar, enerji sağlama ve vücut sıcaklığını koruma gibi evrimsel ihtiyaçlarımızı karşılamak üzere programlanmışız.

Beynimizdeki ödül merkezleri, yağ ve şeker gibi yiyecekleri tükettiğimizde harekete geçer. Bilim insanları, bu yiyeceklere olan düşkünlüğümüzün ne kadarının genetik faktörlerden kaynaklandığını anlamaya çalışmaktadır. Obezitenin kalıtımsal bir durum olabileceği düşünülmektedir ve obeziteyle ilişkili 100’den fazla gen belirlenmiştir. Ancak yiyecek arzusunu tamamen kontrol altına almak için bu genlerin sonraki nesillere aktarılmaması gerekmektedir.

Evrimsel biyolog Rob DeSalle, bu sürecin oldukça uzun zaman alacağını düşünmektedir. Dengesiz beslenmenin sorunları genellikle orta yaşlı bireyleri etkilemektedir ve bu bireyler genellikle zaten çocuk sahibi olmuş ve genlerini aktarmışlardır. DeSalle’a göre, obeziteyle ilişkili hastalıkların gençler ve çocuklar arasında artması, çocuk yapma potansiyeli olan bireylerin sayısının azalacağı anlamına gelir. Bu durum, zararlı yiyeceklere olan düşkünlük genlerinin daha hızlı bir şekilde azalmasına yol açacaktır. Ancak 100’den fazla genin tamamen ayıklanması zor görünmektedir.

Ayrıca obeziteyle ilişkili genlerin ölümcül olmadığı da belirtilmelidir. Bu genler, ciddi hastalıklara yol açmazlar. DeSalle, bu tür hastalıklara neden olan kötü genlerin bile uzun bir süre daha var olmaya devam edeceğini düşünmektedir. Evrim, sonuçları milyonlarca yıl süren karmaşık bir süreçtir ve genellikle türlerin davranışlarında görülen değişikliklere göre gerçekleşir.

Son 50 yılda yağlı ve şekerli gıdaların yaygınlaşması, obezite oranlarının hızla artmasına neden olmuştur. Ancak Harvard Üniversitesi’ndeki insan evrimi biyoloğu Katie Hinde, bu sürecin binlerce yıllık birikimi değiştirmek için yeterli olmadığını belirtmektedir. Genetik bir düşkünlüğe sahip olmak, her zaman kişinin şişman olacağı anlamına gelmez. DeSalle, “Genler kaderimiz değildir” diye vurgulamaktadır.

Özetle, insanlığın sağlıksız yiyeceklere olan arzusundan tamamen kurtulması için zaman ve çaba gerekmektedir. Genlerin aktarılmasını kontrol etmek ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının yaygınlaşması için bilinçli çabaların devam etmesi önemlidir. Evrim süreci yavaş ilerler, ancak sağlıklı yaşamı teşvik eden adımların atılması gelecek nesiller için olumlu sonuçlar doğurabilir.