Diş Çürüklerine Neden Olan Yeni Bir Bakteri Keşfedildi

North Carolina Üniversitesi (UNC) Adams Diş Hekimliği Fakültesi ve Pensilvanya Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nde çalışan araştırmacılar, çürük dişlerin ortaya çıkmasında yeni bir sebep olarak Selenomonas sputigena adlı bir bakteri türünü tespit ettiler. Bu keşif, diş sağlığı alanında önemli bir adım olup, çürüklerin nedenleri ve önlenmesi üzerinde yeni anlayışlar sunmaktadır.

Daha önce, diş çürümesinin ana sebebi olarak kabul edilen Streptococcus mutans adlı bakteri türü üzerinde odaklanılmıştı. Ancak, yapılan son çalışmalarda araştırmacılar, Selenomonas sputigena bakterisinin S. mutans ile birlikte çalışarak çürük oluşumunu büyük ölçüde artırdığını keşfettiler. S. sputigena bakterisi, önceden sadece diş eti hastalığıyla ilişkilendirilen bir tür olarak biliniyordu. Ancak, yapılan araştırmalar bu bakterinin çürük oluşumunda da önemli bir rol oynadığını gösterdi.

Penn Diş Hekimliği Fakültesi’nde çalışan makalenin eş yazarı Profesör Hyun Michel Koo, bu bulguların çürüklerin önlenmesi için gelecekteki potansiyel hedefleri vurguladığını ve bakteriyel biyofilm oluşumunun farklı klinik bağlamlarda faydalı olabilecek yeni işleyişlerini ortaya çıkardığını belirtiyor.

UNC’de çalışan makalenin diğer yazarı Dr. Kimon Divaris ise bu çalışmanın birçok grubun, araştırmacıların ve öğrencilerin tamamlayıcı uzmanlığı olmadan gerçekleştirilemeyeceği bir bilimsel işbirliğinin mükemmel bir örneği olduğunu ifade ediyor.

Çürük dişler, dünya çapında çocuklar ve yetişkinler arasında en yaygın kronik hastalıklardan biridir. Çürüme genellikle S. mutans ve asit oluşturan diğer bakterilerin fırçalama ve diğer yöntemlerle etkili bir şekilde temizlenemediği durumlarda ortaya çıkar. Bu bakteriler, diş yüzeyinde bir biyo film veya plak oluşturarak çürüme sürecini başlatır. Bu plakta bulunan bakteriler, yiyecek ve içeceklerden gelen şekerleri asitlere dönüştürür. Eğer bu asitler diş üzerinde uzun süre kalırsa, diş minesini aşındırarak çürük oluşumuna yol açar.

Daha önce yapılan araştırmalarda, plaklarda S. mutans bakterisinin yanı sıra diş eti hastalığı vakalarında sıkça görülen ve oksijene ihtiyaç duymayan bir bakteri grubu olan Selenomonas türünün de bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak, bu yeni çalışmada, belirli bir Selenomonas türünün çürük oluşumuna neden olduğu ilk kez gösterilmiştir.

UNC’de çalışan araştırmacılar, yaşları 3-5 arasında değişen ve çürük sorunu olan 300 çocuğun dişlerinden plak örnekleri almışlardır. Bu örnekleri Penn Diş Hekimliği Fakültesi’ndeki laboratuvar yardımıyla çeşitli ileri testlere tabi tutarak analiz etmişlerdir. Bu testler arasında bakteriyel gen aktivitesinin dizilenmesi, bu aktivitenin gösterdiği biyolojik yolların analizi ve mikroskopik görüntüleme yer almaktadır. Araştırmacılar daha sonra 3-5 yaş arasındaki deneklerden 116 plak örneği daha alarak bulgularını doğrulamışlardır.

Elde edilen veriler, S. sputigena’nın tek başına çürüğe neden olmadığını, ancak S. mutans ile birleşerek çürük sürecini ilerletmede etkileyici bir yetenek sergilediğini göstermektedir.

S. mutans, bulduğu şekerleri kullanarak koruyucu plak ortamının parçası olan yapışkan yapılar olan glukanları oluşturur. Araştırmacılar, yüzeylerde hareket etmesini sağlayan küçük eklentilere sahip S. sputigena bakterisinin bu glukanların içine hapsedildiğini gözlemlemişlerdir. S. sputigena, kendi hücrelerini kullanarak S. mutans’ı sarıp koruyan petek benzeri “süper yapılar” oluşturur ve hızla çoğalır. Bu beklenmedik ortaklık, çürüğü önemli ölçüde şiddetlendirerek asit üretimini artırır.

Profesör Koo’ya göre, elde edilen bulgular, çürüklerin gelişiminde daha karmaşık mikrobiyal etkileşimler olduğunu göstermekte ve çocukluk döneminde ağız hijyeninin önemini vurgulamaktadır. Aynı zamanda, bu bulguların gelecekteki tedavi ve önleme stratejileri için yeni hedefler sunabileceği düşünülmektedir.

İlginizi Çekebilir: Dişler Arasındaki Görünmez Savaş